Mantelzorg in Nederland

Klik op de afbeelding voor meer informatie/downloads

Publicatie: 'Blijvende bron van zorg'
SCP, 2020

Ontwikkelingen in het geven van informele hulp 2014-2019

De publicatie schetst ontwikkelingen die in de informele hulp hebben plaatsgevonden
tussen 2014 en 2019. Enkele van de conclusies:

In 2019 gaf ongeveer 35% van de 16-plussers (circa 5 miljoen mensen) mantelzorg aan bekenden (van wie 830.000 langdurig en intensief).
Onder vrouwen is het aandeel dat informele hulp geeft hoger dan onder mannen.
Van mensen in de leeftijd van 45 tot 65 jaar is het aandeel mantelzorgers relatief hoog, ook omdat zij vaak hulpbehoevende (schoon)ouders hebben.
Het aandeel belaste mantelzorgers stabiel, maar er is wel een stijging in absolute aantallen.
Bijna een op de tien mantelzorgers (9,1%) ernstig belast door het geven van hulp.
Mantelzorgers geven gemiddeld ruim zeven uur per week hulp, gedurende gemiddeld ruim vijf jaar.
Mantelzorgers met een niet-westerse migratieachtergrond ondervinden relatief vaak een hoge belasting (12%) ten opzichte van autochtone Nederlanders (8,5%).

Publicatie 'Wat als de zorg wegvalt'
SCP, 2019

Het is belangrijk om inzicht te hebben welke zorg en ondersteuning mensen met beperkingen nodig hebben om zelfstandig te kunnen blijven wonen. In dit onderzoek is nagegaan welke gevolgen het wegvallen van één vorm van zorg en ondersteuning zou kunnen hebben voor de overige vormen van zorg en ondersteuning thuis en voor de kans op opname in een verpleeghuis. Daarnaast geven we ook speciale aandacht aan de relatie tussen het psychisch welbevinden van mensen met lichamelijke beperkingen en hun zorggebruik.

De zorg en ondersteuning kunnen bestaan uit hulp bij het huishouden, begeleiding, persoonlijke verzorging en verpleegkundige hulp en verpleeghuiszorg. Die hulp kan geleverd worden door het sociale netwerk, door de ontvanger zelf worden betaald of vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015, de Zorgverzekeringswet en de Wet langdurige zorg worden geleverd.

Publicatie 'Een goed leven met dementie?!'
Vilans, 2019

Mensen met dementie willen graag vitaal blijven en meedoen in de samenleving. Over het algemeen kan dat ook, met een aanpassing of met ondersteuning. Met het boekje ‘Een goed leven met dementie?!’ wil Vilans mantelzorgers en mensen met dementie inspireren met mogelijkheden. Het boekje staat vol met tips en verhalen voor en van mensen met dementie, hun mantelzorgers en zorgverleners.

De belangrijkste boodschap van het boekje is: ‘Denk in persoonlijke wensen en kansen.’ De aandacht is vaak gericht op wat er niet kan in plaats van op mogelijkheden en dat zorgt ervoor dat er vaak standaardoplossingen gevonden worden. Wat wil iemand met dementie echt? En hoe kom je daar achter? Dat leest u in ‘Een goed leven met dementie?!’.

Publicatie 'Checklist bij het tijdelijk overdragen van zorg'
MantelzorgNL, 2019

Er zijn momenten dat je tijdelijk de zorg en hulp die je aan een naaste geeft, wilt of moet overdragen aan iemand anders. Bij het tijdelijk overdragen van zorg is het belangrijk dat je naaste een prettige tijd heeft en dat je naaste en jijzelf erop kunnen vertrouwen dat de verzorging goed wordt overgenomen. Het is logisch dat vragen als “Doen ze het wel goed?” of “Wat moet ik allemaal regelen?” door het hoofd spelen. Om je daarin te ondersteunen is deze checklist ontwikkeld.

Publicatie 'Toekomstverkenning mantelzorg aan ouderen in 2040'
SCP, 2019

Dit rapport gaat over mantelzorg, een vorm van zorgverlening die veel mensen kennen en van dichtbij meemaken omdat zij zelf of een naaste mantelzorgverlener of ontvanger zijn.

Nu steeds meer ouderen tot op hoge leeftijd zelfstandig een eigen huishouden (moeten) blijven voeren, neemt het belang van mantelzorg toe. Daarbij is de vraag hoe de situatie in de toekomst zal zijn. Zal er dan wel voldoende mantelzorg beschikbaar zijn voor de groeiende groep ouderen waarmee onze samenleving te maken krijgt vanwege de vergrijzing? Het rapport gaat in op deze vraag en schetst een beeld van de te verwachten ontwikkelingen op regionaal niveau van zowel het aantal zelfstandig wonende ouderen (75+) dat mantelzorg zal ontvangen in de toekomst (2018-2040) als de beschikbaarheid van gevers van deze mantelzorg.

Publicatie 'Mantelzorgers in het vizier'
SCP, 2019

Jaarlijks geven miljoenen Nederlanders hulp aan zieke naasten zoals een partner, een dementerende ouder, een kind met een verstandelijke beperking of een buurman. Velen gaat het hulp geven goed af; zij combineren deze met werk, school of gezin. Toch zijn er ook grenzen aan wat mensen kunnen en willen doen en voor wie. Een deel van de mantelzorgers is overbelast. Beschikbare ondersteuning wordt door mantelzorgers weinig gebruikt. De verwachting is dat de druk op mantelzorgers toeneemt, mede omdat er steeds meer ouderen komen die ondersteuning of hulp nodig hebben. Het is dan ook van groot belang om mantelzorgers en de grenzen die mensen daarbij ervaren in het vizier te houden, zodat zij nu en in de toekomst op een verantwoorde wijze die hulp kunnen blijven bieden.

Deze publicatie biedt een overzicht van de beschikbare kennis en de kennishiaten ten aanzien van de bereidheid om mantelzorg te geven, de factoren die samenhangen met overbelasting bij mantelzorgers en het gebruik van mantelzorgondersteuning.

Publicatie 'Informele zorg ontvangen en verlenen: is de context van invloed?'
SCP, 2019

In veel westerse landen speelt al jaren de discussie over het waarborgen en betaalbaar houden van de langdurige zorg voor ouderen en kwetsbare burgers, nu en in de toekomst. Het aantal ouderen in de samenleving neemt toe evenals de gemiddelde levensverwachting van deze groep. Daarmee stijgt ook het verwachte beroep op langdurige zorgvoorzieningen en de daarbij behorende kosten.

Mede om deze kostenstijging in de toekomst te beperken gaan beleidsmatige veranderingen omtrent de langdurige zorg in veel Europese landen hand in hand met het aanspreken van het besef van de plichten die men heeft als burger om zorg te dragen voor anderen en de eigen verantwoordelijkheid voor het oplossen van verzorgingsbehoeften. Daarmee wordt de zorg voor ouderen in toenemende mate afhankelijk van onbetaalde, informele zorgverleners.

Publicatie 'Werk en mantelzorg'
SCP, 2019

In Nederland geven vele werkenden hulp aan zieke huisgenoten, familieleden en vrienden. Deze hulp wordt ook wel mantelzorg genoemd. In dit rapport wordt beschreven hoe en voor wie mensen mantelzorg met hun baan combineren. Vaak gaat die combinatie goed, mede doordat mensen deze taken op andere dagen doen. Soms hangt het helpen samen met een lagere kwaliteit van leven. Bijvoorbeeld bij mensen die intensief hulp geven of die het gevoel hebben dat ze wel hulp moeten geven omdat er niemand anders is. Contact met de leidinggevende over de mantelzorg en flexibel werk kan de kwaliteit van leven van mantelzorgende werkenden verbeteren.